dinsdag 21 juni 2011

Handicap in de hoofdrol

Tegenwoordig kun je over van alles een website vinden. Zo ook over films met het onderwerp handicap en ziekte. Op disabilitymovies.com zijn deze films zelfs terug te vinden gerangschikt naar beperking. Maar ik vond er ook nog iets anders. Een lijstje met daarop de cliché’s die het meest kenmerkend zijn voor films over dit onderwerp. Zo'n lijstje is veelzeggend omdat het direct inzage geeft in de aannames of vooroordelen (positief of negatief) die leven over handicap en ziekte in de moderne westerse cultuur.

Een greep uit 'Hollywood cliché’s':

  • Handicaps, speciaal misvormingen, worden vaak gebruikt om de schurk in de film mee aan te duiden.
  • Gehandicapten kunnen zichzelf genezen enkel door wilskracht.
  • De gehandicapte persoon blijkt uiteindelijk helemaal niet gehandicapt, hij heeft iedereen gewoon voor de gek gehouden! (Dit cliché wordt hier in huis het meest geloofwaardig gevonden...)
  •  De gehandicapte hoofdpersoon in de film overlijdt en wordt daarmee een inspiratiebron voor de gezonde achterblijvers om hun leven ten volle te leven.

Zelf zou ik aan dit lijstje nog toevoegen:

  • Hoofdpersonen die worden geconfronteerd met ziekte (of bijvoorbeeld met een ongeluk) gaan altijd de strijd aan om de ziekte te overwinnen en worden daartoe ook sterk aangemoedigd door hun omgeving.
  • Hoofdpersonen zijn vaak zo dapper en bewonderenswaardig (bovenmenselijke helden) dat je ze haast gaat benijden, zelfs als ze in een allesbehalve benijdenswaardige situatie verkeren.
  • Euthanasie wordt sterk geromantiseerd in films. Het wordt gepresenteerd als een daad van ‘kracht’ en als een 'mooie dood'.

Het onderkennen van deze cliché’s betekent niet dat de aanwezigheid ervan een film minder mooi of ontroerend maakt. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan The diving Bell and the Butterfly (2007). Deze film is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Jean-Dominique Bauby, de voormalig hoofdredacteur van het blad Elle. Bauby blijft na een hersenbloeding achter in een totaal onbeweeglijk lichaam. Hij is alleen nog maar tot communicatie in staat door te knipperen met zijn linkeroog.

Het is een prachtig verhaal, drijvend op het breed uitgemeten cliché "Wie wat wil, die kan het ook". Ondanks dat heeft de film me diep geraakt. Bauby's ervaring van opgesloten zitten in je lichaam en tegelijkertijd de onbegrensde vrijheid van je geest ervaren, is voor mij heel herkenbaar. Soms leidt dat tot tot innerlijke strijd, soms gaan de twee in wonderbaarlijke harmonie samen.

Onderaan dit bericht kun je de trailer van deze film bekijken.

Delen?
Deel met mij en andere lezers welke film rond het thema handicap/ziekte jou het meest geraakt heeft en waarom je hem zou aanbevelen aan anderen. Druk op de tekst reacties in de lichtblauwe balk hieronder, of klik op de titel boven dit bericht dan verschijnt het reactiescherm vanzelf.



5 opmerkingen:

@nnet jacobs, moeder van rik (14) zei

geen film. maar een boek. en ook niet dat ik er door werd geraakt, want ik las alleen het boekverslag van mijn zoon (14). hij las voor duits het boekje "Jakob ist kein armer Vogel!" - over een vogel die lief en aardig en zoet en braaf en vrolijk en opgewekt en wat niet al is (hij kan ook prachtig zingen) maar die niet kan vliegen en daarom door de raad van oudsten van het albatroseiland verbannen zal worden... zoon legde zelf de link met 'gehandicapt zijn' en hoe je dan opeens met heel andere ogen wordt bekeken, hoe er over je wordt geoordeeld. daar had hij nog nooit bij stil gestaan. en het raakte hem.

@nnet jacobs zei

toch een film: blind, van tamar van den dop - http://www.blinddefilm.nl/ (het boek is trouwens ook prachtig)

een ijskoud sprookje over ruben, een eenzame, onhandelbare blinde jongen, die verliefd wordt op de prachtige stem van marie, zijn voorleester. in rubens hoord is marie een beeldschone vrouw. in werkelijkheid heeft zij een afwijkend uiterlijk, dat iedereen afstoot. marie maakt ruben niet wijzer. ze kijkt wel uit!voor het eerst van haar leven vindt iemand haar mooi! maar dan wordt ruben aan zijn ogen geopereerd... niet omdat hij dat wil. maar domweg omdat het mogelijk is, en 'men' daarom vindt dat het dus iets is dat hij zou moeten willen. 'zien' is de norm. 'zien' zal rubens leven 'zin geven'. hoe kan hij ooit gelukkig zijn als hij niet kan 'zien'?
na de operatie kan ruben de hele wereld zien. en die wereld was nog nooit zo leeg en zinloos, want marie is met de noorderzon vertrokken...

een kippenvelfilm die nog lang onder mijn huid bleef jeuken!

Marie-Jose zei

Ik ga 'm zeker kijken. Bedankt voor je tip met mooie recensie!

Anoniem zei

annemiek van gurp;
Een prachtige film en een serie.
De film is 'mar adentro', vele malen bekroond. hij gaat over een man met een hoge dwarsleasie na een duikongeval. Jarenlang wordt hij verzorgd door zijn schoonzus, ondertussen neemt zijn weerzin tegen het leven dat hij heeft toe. Hij strijdt ervoor om waardig te mogen sterven. Dat brengt hem in conflict met zijn omgeving. Een prachtige film, die ik al een paar keer heb gezien en me lang heeft beziggehouden.

Anoniem zei

Annemiek van Gurp
De serie is 'the singing detective'van Dennis Potter. Jaren geleden uitgezonden door de VPRO, en nu heb ik hem op DVD en onlangs weer helemaal gezien, drie avonden helemaal in de ban geweest van deze prachtige serie die je echt moet zien. Het gaat over een man, schrijver van detectives, die in het ziekenhuis ligt met een ernstige vorm van psoriasis gecombineerd met reuma. Hij kan vrijwel niets meer. Deze afhankelijkheid is niet te harden voor hem. Hij is depressief, cynisch en bot tegen zijn omgeving, inclusief medepatiënten.Deze omgeving, het medisch personeel, is efficiënt maar niet altijd erg invoelend, wat zijn botheid weer zeer begrijpelijk maakt. Zijn fantasie geeft hem houvast. Door de medicatie wordt hij randpsychotisch. Langzaam ontdek je ook welk trauma hij in zijn jeugd heeft meegemaakt.